Với 66 phiếu thuận và 22 phiếu chống tại Thượng viện, Đạo luật GENIUS – một sáng kiến lưỡng đảng – đã chính thức được thông qua, đánh dấu bước tiến đáng kể trong nỗ lực thiết lập khung pháp lý liên bang đầu tiên dành riêng cho stablecoin tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, đằng sau sự đồng thuận chính trị hiếm hoi này là một cuộc tranh luận chưa có hồi kết: liệu đạo luật có cân bằng được giữa bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy đổi mới công nghệ tài chính?
Mục tiêu: Tái định hình niềm tin và an toàn trong thị trường stablecoin
Các nhà lập pháp hậu thuẫn đạo luật, bao gồm cả những tiếng nói từ ngành tài chính truyền thống lẫn lĩnh vực công nghệ blockchain, nhấn mạnh rằng GENIUS sẽ giải quyết những lỗ hổng nghiêm trọng từng khiến hệ sinh thái stablecoin rúng động. Một ví dụ tiêu biểu là sự sụp đổ của hệ thống Terra Luna năm 2022 – một thảm họa tài chính gây tổn thất hàng tỷ đô la và làm lung lay lòng tin đối với tiền kỹ thuật số ổn định.
Đạo luật yêu cầu các nhà phát hành stablecoin phải duy trì tỷ lệ dự trữ 100% bằng các tài sản có tính thanh khoản cao như tiền mặt hoặc trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, đồng thời công bố báo cáo hàng tháng về dự trữ và trải qua kiểm toán tài chính định kỳ hằng năm. Đây được coi là cơ chế bảo vệ tiên tiến nhằm bảo đảm khả năng thanh toán và tránh tình trạng “bank run” trong môi trường kỹ thuật số.
Đặc biệt, GENIUS ưu tiên quyền lợi của người tiêu dùng khi xảy ra khủng hoảng, một nguyên tắc vốn thường bị bỏ qua trong các mô hình tài chính phi tập trung (DeFi).
Mặt trái: Rủi ro thiên lệch quyền lực và kìm hãm sáng tạo
Dù vậy, các nhà phê bình – dẫn đầu là Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren – cảnh báo rằng đạo luật có thể tạo ra một môi trường pháp lý nửa vời: vừa không đủ mạnh để kiểm soát các thực thể quyền lực, vừa quá nặng nề với các doanh nghiệp nhỏ. Một ví dụ được nêu bật là stablecoin USD1 – do một công ty có liên hệ chính trị sâu sắc phát hành – không bị kiểm soát chặt chẽ bởi đạo luật, làm dấy lên lo ngại về việc stablecoin bị lợi dụng để trốn tránh quy định, rửa tiền hoặc can thiệp chính sách.
Warren còn cảnh báo về khả năng hệ thống tiếp tục bị thao túng bởi những thực thể “tuân thủ trên giấy tờ nhưng liều lĩnh trong hành vi thực tế,” đặc biệt nếu các cơ chế giám sát không theo kịp tốc độ phát triển và phức tạp hóa của công nghệ.
Ngoài ra, yêu cầu thành lập công ty con để phát hành stablecoin, cùng hàng loạt nghĩa vụ báo cáo và giới hạn tiếp thị, có thể đặt gánh nặng quá lớn lên các công ty khởi nghiệp và nhà phát triển quốc tế nhỏ lẻ – những lực lượng vốn là động lực then chốt của đổi mới trong lĩnh vực blockchain.
Cơ hội tạo chuẩn hóa – nhưng liệu có ai bị bỏ lại phía sau?
Một trong những điểm mạnh của Đạo luật GENIUS, theo các chuyên gia, là thiết lập một bộ quy tắc rõ ràng và minh bạch – điều kiện tiên quyết để thu hút vốn đầu tư dài hạn và khuyến khích các mô hình kinh doanh lành mạnh, bền vững. Việc các công ty buộc phải cạnh tranh dựa trên chất lượng dịch vụ, thay vì chiêu trò tiếp thị hay khai thác chênh lệch pháp lý, được xem là tín hiệu tích cực cho một thị trường trưởng thành.
Tuy nhiên, nếu quy định này chỉ thực sự khả thi đối với các tập đoàn có quy mô và nguồn lực lớn, thì hệ quả có thể là sự tập trung thị trường, làm giảm tính đa dạng của sản phẩm và hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng. Trong dài hạn, điều này không chỉ kìm hãm đổi mới mà còn có thể làm suy yếu tính cạnh tranh – nền tảng của một hệ sinh thái tài chính lành mạnh.
Kết luận
Đạo luật GENIUS là nỗ lực quan trọng – thậm chí có thể gọi là lịch sử – trong việc đặt nền móng pháp lý cho một lĩnh vực còn non trẻ nhưng đầy tiềm năng. Tuy nhiên, tính hiệu quả thực sự của đạo luật sẽ phụ thuộc vào cách thức thi hành, khả năng giám sát liên ngành, và sự linh hoạt trong việc điều chỉnh khi thị trường và công nghệ tiếp tục tiến hóa.
Câu hỏi cốt lõi không còn là “đạo luật có cần thiết không” – mà là liệu chúng ta có thể thực hiện nó một cách công bằng, minh bạch và hiệu quả, sao cho vừa bảo vệ được người tiêu dùng, vừa không bóp nghẹt các sáng kiến có giá trị thực tiễn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm. Bài viết này không chứa lời khuyên hoặc khuyến nghị đầu tư của coin4vn . Chúng tôi chỉ cung cấp dữ liệu nhằm mục đích làm phong phú thêm thông tin cho người đọc. Mọi động thái đầu tư và giao dịch đều tiềm ẩn rủi ro và độc giả nên tự nghiên cứu khi đưa ra quyết định. Tất cả các hoạt động mua, bán và đầu tư tài sản tiền điện tử là trách nhiệm của người đọc.